ข้อมูลเท็จอ้างว่าการใช้หน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้าต่อเนื่องจะทำให้เกิดภาวะเลือดเป็นกรด

คำกล่าวอ้างนี้ได้ถูกโพสต์ลงเฟซบุ๊กเมื่อวันที่ 6 เมษายน 2563 และได้ถูกแชร์ออกไปอีกมากกว่า 100 ครั้ง

คำบรรยายเขียนว่า “ใส่หน้ากากอนามัย นานเกินไป ระวังอาการเลือดเป็นกรด เนื่องจากขาดออกซิเจนกันด้วยนะครับ ทำให้มีอาการมึนเวียนหัว จะอ้วก อ่อนแรง หน้ามือ คล้ายจะเป็นลม ต้องหาช่วงเวลา พักหายใจแบบ ไม่ใส่ Mask กันด้วยนะครับ งามไส้!!”

ด้านล่างคือภาพหน้าจอของโพสต์ที่ทำให้เข้าใจผิด

คำกล่าวอ้างคล้ายๆ กันยังได้ถูกโพสต์ทางเฟซบุ๊ก ทวิตเตอร์ และอินสตาแกรม

นอกจากคำกล่าวอ้างเป็นภาษาไทยแล้ว ยังมีผู้ใช้เฟซบุ๊กบางคนที่ได้โพสต์คำกล่าวอ้างคล้ายๆ กันเป็นภาษาอังกฤษที่นี่ นี่ และนี่

ด้านล่างคือภาพหน้าจอของโพสต์ภาษาอังกฤษที่ทำให้เข้าใจผิด

คำบรรยายในโพสต์ที่ทำให้เข้าใจผิดแปลเป็นภาษาไทยว่า “การใส่หน้ากากเป็นระยะเวลาต่อเรื่องจะส่งผลให้เกิดปัญหาในระบบทางเดินหายใจ ซึ่งจะถูกนำไปกล่าวว่าเป็นการระบาดระลอกที่สองของโรคโควิด-19”

“คอยดูประเทศที่บังคับให้ใส่หน้ากากจะมีตัวเลขผู้ป่วยโรคทางเดินหายใจ 'ระลอกสอง' ที่สูงที่สุด”

ข้อความภาษาอังกฤษด้านบนของรูปแปลเป็นภาษาไทยว่า “นี่คือ Hypercapnia (ภาวะความดันคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดแดงสูง) ซึ่งจะเกิดขึ้นเมื่อเราได้รับคาร์บอนไดออกไซด์จากลมหายใจของตัวเองจากการใส่หน้ากากต่อเนื่อง”

“อาการหลักของคาร์บอนไดออกไซด์เป็นพิษ”

ข้อมูลจาก WebMD เว็บไซต์ทางการแพทย์ของประเทศสหรัฐอเมริการะบุว่า “Hypercapnia” (ภาวะความดันคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดแดงสูง) คือสภาวะที่ผู้ป่วยไม่สามารถหายใจได้ปกติและมีการก่อตัวของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในระบบหมุนเวียนโลหิต ทำให้ค่า pH ในเลือดเป็นกรด อาการหลักๆ ประกอบไปด้วยความวิตกกังวล ปวดศรีษะ และหายใจถี่

คำกล่าวอ้างนี้ทำให้เข้าใจผิด

เมื่อวันที่ 17 เมษายน 2563 กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ได้ผลิต infographic นี้ ซึ่งอธิบายว่าไม่มีหลักฐานทางการแพทย์ที่ยืนยันว่าการใส่หน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้าเป็นระยะเวลานานจะส่งผลให้เกิดภาวะเลือดเป็นกรด

ด้านล่างคือภาพถ่ายหน้าจอรูป infographic ของกรมควบคุมโรค

ข้อความใน infographic เขียนว่า “ใส่หน้ากากอนามัย/ผ้า นานๆ เกิดภาวะเลือดเป็นกรด หรือไม่?”

“การใส่หน้ากากอนามัย/ผ้านานๆ อาจทำให้หายใจอึดอัด แต่ยังไม่มีการวิจัยรองรับว่าทำให้เลือดเป็นกรด เพราะภาวะเลือดเป็นกรด (Acidosis) คือความผิดปกติของเลือดหรือของเหลวในร่างกายที่ไม่สมดุล ทำให้เลือกมีความเป็นกรดเพิ่มขึ้น”

เมื่อวันที่ 7 มีนาคม 2563 โรงพยาบาลธนบุรีทวีตคำอธิบายว่า แม้ว่าการใส่หน้ากากอาจจะสร้างความอึดอัดแต่ไม่ถึงขั้นที่ทำให้เกิดภาวะเลือดเป็นกรด โรงพยาบาลธนบุรียืนยันว่าไม่มีงานวิจัยที่ยืนยันว่าจะเกิดผลกระทบทางสุขภาพจากการใส่หน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้าอย่างต่อเนื่อง

? ในช่วงไวรัสโควิด-19 ระบาด เราจำเป็นต้องใส่หน้ากากอนามัยนานหลายชั่วโมง จะส่งผลเสียอะไรต่อร่างกายหรือไม่? วันนี้เรามีคำตอบมาให้ค่ะ⁉️

? ในปัจจุบัน ยังไม่พบงานวิจัยใด ที่บอกว่าการใส่หน้ากากอนามัยนาน ๆ จะส่งผลให้เกิดภาวะเลือดเป็นกรดได้ ซึ่งภาวะเลือดเป็นกรด (Acidosis) pic.twitter.com/y4gorBQUvJ

— Thonburi Hospital (@ThonburiH) May 7, 2020

ภาพที่อยู่ในโพสต์ที่ทำให้เข้าใจผิดถูกนำมาดัดแปลงมาจากภาพต้นฉบับของ WikiJournal of Medicine โดยเป็นผลงานของ Mikael Häggström แพทย์ชาวสวีเดนและผู้สร้างเว็บไซต์ WikiJournal of Medicine

แต่ภาพต้นฉบับไม่มีข้อความที่เขียนว่า “การใส่หน้ากากอย่างต่อเนื่อง” จะทำให้เกิดภาวะเลือดเป็นกรด

ด้านล่างคือการเปรียบเทียบภาพถ่ายหน้าจอระหว่างโพสต์ที่ทำให้เข้าใจผิด (ซ้าย) และภาพต้นฉบับจาก WikiJournal (ขวา)