ภาพภูเขาไฟระเบิดในญี่ปุ่นถูกสร้างด้วยปัญญาประดิษฐ์ (AI)

"ภูเขาไฟชินโมเอดาเกะปะทุในญี่ปุ่นตอนใต้" โพสต์ติ๊กตอกเมื่อวันที่ 4 กรกฎาคม 2568 เขียนคำบรรยาย

คำบรรยายเดียวกันนี้ยังระบุต่อว่า "เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2025 ภูเขาไฟชินโมเอดาเกะซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาคิริชิมะปะทุอย่างรุนแรง ส่งผลให้เถ้าถ่านพวยพุ่งขึ้นไปสูงถึง 6.7 กิโลเมตร"

ภาพในโพสต์แสดงให้เห็นลาวาและควันสีเทาหนาทึบที่กำลังพวยพุ่งออกมาจากภูเขาไฟ ขณะที่ด้านล่างของภาพมีรถยนต์สีแดงและขาวอยู่บนท้องถนน พร้อมกับผู้ขับขี่และผู้โดยสารที่ลงจากรถเพื่อชมเหตุการณ์

คำกล่าวอ้างนี้ถูกแชร์หลังภูเขาไฟชินโมเอดาเกะ ซึ่งตั้งอยู่ในเทือกเขาคิริชิมะ บริเวณชายแดนของจังหวัดคาโกชิมะและมิยาซากิ ปะทุขึ้นเมื่อวันที่ 22 มิถุนายน (ลิงก์บันทึก)

Image

ภาพถ่ายหน้าจอของโพสต์ติ๊กตอกที่แชร์คำกล่าวอ้างเท็จ โดย AFP เพิ่มเครื่องหมายกากบาทสีแดง

ภาพเดียวกันนี้ยังถูกแชร์ในโพสต์ลักษณะคล้ายกันบนเฟซบุ๊กด้วย

หนึ่งในความคิดเห็นใต้โพสต์เขียนว่า "น่าเห็นใจคนประเทศญี่ปุ่นจัง เจอกับภัยพิบัติตลอดเวลา ขอให้ทุกคนปลอดภัย"

อีกข้อความหนึ่งระบุว่า "ภายใต้ภาพที่สวยงาม มีความน่ากลัวอยู่มากมาย"

แม้ว่าภูเขาไฟชินโมเอดาเกะจะยังคงปล่อยควันออกมาอย่างต่อเนื่องหลังการปะทุเมื่อวันที่ 22 มิถุนายน โดยรายงานระบุว่าควันพุ่งสูงถึง 5,000 เมตร แต่ภาพที่ถูกเผยแพร่อยู่ในโลกออนไลน์นั้นไม่ได้แสดงให้เห็นภูเขาไฟลูกดังกล่าวจากเหตุการณ์จริง (ลิงก์บันทึก)

ภาพดังกล่าวไม่สอดคล้องกับภาพถ่ายทอดสดจากกล้องของสถานีโทรทัศน์ท้องถิ่นชื่อ ยูเอ็มเค ทีวี มิยาซากิ และ เอ็มบีซี ซึ่ง AFP ได้ตรวจสอบเมื่อวันที่ 21 กรกฎาคม (ลิงก์บันทึกที่นี่ และ นี่)

หนังสือพิมพ์เจแปนไทมส์รายงานเมื่อวันที่ 9 กรกฎาคมว่า สำนักงานอุตุนิยมวิทยาของญี่ปุ่นได้สั่งห้ามประชาชนเข้าใกล้ภูเขาไฟ และเตือนว่าหากเกิดการปะทุครั้งใหญ่ด้วยแมกมา อาจมี "การปะทุของเถ้าถ่านและลาวาจำนวนมาก" (ลิงก์บันทึก)

อย่างไรก็ตาม องค์ประกอบที่ผิดปกติหลายแห่งในภาพชี้ว่าภาพดังกล่าวถูกสร้างจากเอไอ

องค์ประกอบที่ผิดปกติในภาพ

AFP พบว่าภาพนี้มีองค์ประกอบผิดปกติหลายจุดที่บ่งชี้ว่านี่เป็นภาพที่ถูกสร้างขึ้นด้วย AI เช่น ประตูของรถยนต์สีขาวในภาพมีลักษณะที่ต่างจากความเป็นจริง และบุคคลที่ยืนอยู่บนถนนหลายคนไม่มีแขนหรือขาตามที่ควรจะเป็น

Image

ภาพถ่ายหน้าจอของภาพที่ถูกแชร์ในโพสต์เท็จ โดย AFP ทำการขยายภาพเพื่อเน้นให้เห็นจุดที่ผิดปกติ

การค้นหาด้วยคำสำคัญเพิ่มเติมพบวิดีโอยูทูบเมื่อวันที่ 4 กรกฎาคม ซึ่งแชร์ภาพดังกล่าวพร้อม "ภูเขาไฟในญี่ปุ่นปะทุ ลาวาพวยพุ่งออกมา" (ลิงก์บันทึก)

วิดีโอดังกล่าวถูกโพสต์ในช่องยูทูบที่มักแชร์เนื้อหาที่สร้างด้วย AI และวิดีโอดังกล่าวยังเผยให้เห็นความผิดปกติทางภาพอีกหลายจุด

ตัวอย่างเช่น ในช่วงวินาทีที่ 3 ของวิดีโอ รถยนต์สีขาวคันหนึ่งวิ่งเข้ามาในกรอบภาพด้านล่างก่อนที่รถจะหายเข้าไปรวมกับรถคันหน้า และไม่ปรากฏขึ้นอีกในวิดีโอ

Image

ภาพถ่ายหน้าจอของภาพที่ถูกแชร์ในโพสต์เท็จ โดย AFP ทำการขยายภาพเพื่อเน้นให้เห็นรถยนต์สีขาวที่หายไป

ผู้ใช้งานยูทูบรายหนึ่งได้แสดงความเห็นใต้คลิปวิดีโอดังกล่าวว่า คลิปดังกล่าวถูกสร้างขึ้นโดย AI

แม้ว่าเทคโนโลยีการสร้างภาพด้วย AI จะพัฒนาอย่างรวดเร็ว แต่ภาพที่สร้างขึ้นส่วนใหญ่ยังมีข้อผิดพลาดบางประการที่ไม่สอดคล้องกับความเป็นจริง ซึ่งถือเป็นเบาะแสสำคัญในการตรวจจับเนื้อหาที่สร้างด้วย AI